“Beyin şekillendirilebilir”

Daha önce bilinçli hastalarda cerrahi tekniğini geliştiren ünlü beyin cerrahı Dr. Hugues Duffau, beyin için bir devrim niteliğinde yeni bir bilimsel model geliştirdi. “Tıptaki yaygın inanışın tersine beynin şekillendirilebilir olduğunu ve bir beyin hasarı sonrası yapısını yeniden düzenleyebileceğini ispatladım”

Duffau “Uzun bir süredir insan beyninde bir beyin bölgesinin belli bir işleve karşılık geldiği “bölgeci” bir anlayış hakim. Aynı zamanda beynin bu organizasyonunun katı olduğu, yani beyindeki bir hasarın kişilerde geriye dönüşü olmayan zihinsel kayıplara yol açtığı düşünüldü” diyor.

Bu düşünüş tarzı pek çok beyin tümörü hastası için ameliyatı imkan dışı bir seçenek haline getirdi ve dolayısıyla hastaların kaybedilmesine yol açtı. Bu klasik beyin modelini sorgusuz sualsiz kabul etmek zorunda olmadığımıza ikna oldum.”

Bunun yerine Duffau, bilinçli hastalarda (genel anestezi olmadan) ameliyat yöntemini önermişti.

 “Ben beynin özellikle sözde ‘ifade yeteneği alanı’nı  doğrudan elektrik stimülasyonu ile fonksiyonel beyin haritalaması gerçekleştirerek ameliyat etme fırsatı buldum. “

“Beyindeki Broca alanı, Wernicke alanı ve Rolando alanı, klasik, nörolojik literatüre göre , konuşma, anlama ve hareket kontrol merkezleridir. Amacımız bu bölgelerin fonksiyonu için önemli yapıları belirlemek ve muhafaza etmekti”

“Biz örneğin, konuşma işlevinde kalıcı bir hasara neden olmadan tümörün büyük bir bölümünü bu bölgeden almakta başarılı olabilirsek bu bize yeni şekillendirilebilir bir beyin modeline doğru kapıyı açacaktı. Ve tam da bu gerçekleşti.”

Bilim kurgu değil

Sonuç şekillendirilebilirlik ve bağlantıya dayanan tamamen yeni, ‘hodotopik’ beyin modeli oldu.

“Beynimiz aslında çoklu paralel ve büyük ölçekli dağıtık ağlarda organize olmuş durumda. Bir hasarı müteakip bu ağlar birbirleri ile etkileşim kurup kendini yeniden organize edebilme yeteneğine sahip”. “Anlamlı alanlar görüşü artık işlemiyor, çünkü kesin olarak konuşmak gerekirse beyin fonksiyonları paralel olarak çalışan birbirine bağlı nöron gruplarının bir sonucudur.”

“Ben düşük dereceli glioma sahip yüzlerce hastayı ameliyat ettim. Glioma beynin ‘anlamlı alanlarını’  istila edebilen – 5cm çapında dahi olabilen – bir beyin tümörüdür ve klasik görüşe göre bu tür bir ameliyat hastayı konuşma ve hareket etme yeteneklerinden mahrum bırakabilir. Fakat hastaların büyük bir kısmı normal bir hayat yaşamaya devam etmekteler – bu da beynin şekillendirilebilirliğinin bir kanıtıdır.

Duffau’nun çalışması sadece beynim dili, hafıza ve bilincinin nasıl işlediğini anlamamızda öncü olmakla kalmıyor, aynı zamanda beyin tümörleri ve epilepsi hastalarında yeni cerrahi tedavilerinin kapılarını açıyor. Örneğin nöbet sıklığını sınırlayarak bu hastaların uzun süreli yaşam ve yaşam kalitesini artırmıştır.

 “Hastalarımda on yılı aşkın takip sonucu diyebilirimki opere edilen hastaların çoğu normal bir hayat sürmekte. Eğer beş ya da on yıl verirseniz beyin sahip olduğu şekillendirilebilirlik özelliği sayesinde kendisini yeniden organize edebilmekte ve mucizevi iyileşmelere yol açmaktadır. Belirli bir rehabilitasyon programı yardımı ile, hastalar ameliyattan üç ay öncesine göre kognitif testlerde daha iyi puanlar alabilmekte. Bu bilim kurgu değil. Gerçekten bunu yapabilmekteyiz. Özellikle ameliyattan önce iyi durumda olan hastalar ameliyat sonrası inanılmaz iyileşmeler gösteriyor”

Daha iyi doktorlar

Duffau bundan sonra beynin duygusal bölümü üzerinde odaklanmayı planlıyor. “Birçok araştırmacı duygu, davranış, yaratıcılık ve empati gibi öznel şeylerde beynin oynadığı role değinmekten kaçınma eğilimindeler. Yine de, ben beynin daha bütünsel bir görünümünü geliştirmenin bir sonraki adım olduğunu düşünüyorum. Burada da amaç daha iyi bir yaşam kalitesi”

 “Biz şimdiden insanın normal bir yaşam sürmesi ve normal sosyal etkileşimde bulunabilmesi için kesinlikle çok önemli  olan ‘empati’nin nörolojik temelini haritalamaya başladık”

“Ben bir tıp doktoruyum ve mümkün olduğunca çok hastaya yardımcı olmaya devam etmek istiyorum. Bu temel bilimsel araştırmaya devam etmeden ve bu konuda diğerlerini ikna etmeden gerçekleşmeyecek”

“Çalışmalarımın ilk 15 yılında bu tür bir mesaj vermek çok zordu. Çünkü bu yerleşmiş görüşe tamamen zıttı. Hastalarda şekillendirilebilirlik olmasına rağmen doktorlar ve araştırmacılar için bunu söylemek zor” diyor gülümseyerek. .

“Tüm meslektaşlarımı benim ameliyathaneme gelmeye ve buna kendi gözleri ile şahit olmaya davet ediyorum. Doktorlara, mesajım şu: Beyinden korkmayın. Elbette dikkatli olun, ancak beynin işlemesi hakkında bilginizi geliştirirseniz, imkansız gibi görünen şeyler dahi mümkün olabilir.”

Dahi doktor

Dünyanın en önde gelen cerrahlarından sayılan Prof.Duffau 1966 yılında Fransa’da doğdu. Henüz 35 yaşında iken dünyada ilk kez bilinçli beyin ameliyatı (genel anestezi olmadan) gerçekleştirerek beyin cerrahisinde bir çığır açtı. Aynı zamanda intraoperatif MR cerrahi tekniğini ilk uygulayan doktorlardan biri. Bilimsel literatürde yayınlanmış 200ü aşkın yayını ve pek çok ödülü var.

Hazırlayan: Nihat Karaoğlu

KAYNAKLAR:

  • Honouree Hugues Duffau: “Don’t be afraid of the brain”
    http://www.kuleuven.be/english/news/2013/honouree-hugues-duffau-201cdon2019t-be-afraid-of-the-brain201d
  • Biography of Hugues Duffau
    http://cvscience.aviesan.fr/cv/1497/hugues-duffau

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *